Κεντροαφρικανική Δημοκρατία

Επίσημη ονομασία: Δημοκρατία της Κεντρικής Αφρικής Παλαιότερες ονομασίες: Oυμπανγκί-Σαρί (έως το 1960) / Κεντροαφρικανική Αυτοκρατορία (1976-79) Έκταση: 622.984 τ. χλμ. Πληθυσμός: 3.986.400 κάτ. (2003) Πρωτεύουσα: Μπανγκί (669.800 κάτ. το 2003)Κράτος της κεντρικής Αφρικής. Συνορεύει Β με το Τσαντ, Α με το Σουδάν, Ν με τη Δημοκρατία του Κονγκό (ΝΔ) και τη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό, και Δ με το Καμερούν.Η Κ.Δ. –ανεξάρτητο κράτος από το 1960– αντιστοιχεί στα εδάφη της πρώην Γαλλικής Ισημερινής Αφρικής, περιοχής γνωστής και ως Oυμπανγκί-Σαρί. H αναφορά αυτή στα δύο ποτάμια –που διασχίζουν αντίστοιχα τα βαθύπεδα του Κονγκό και του Τσαντ και των οποίων οι διακλαδώσεις επεκτείνονται μέσα στη χώρα– είναι ενδεικτική της σημαντικής γεωγραφικής θέσης της, ανάμεσα στην Ισημερινή Αφρική και στο Σουδάν. Γεωγραφικά, η Κ.Δ. αποτελεί ουσιαστικά την καρδιά της Aφρικής, αφού όλοι οι δρόμοι επικοινωνίας αναγκαστικά περνούν από εκεί.Η χώρα διαιρείται σε 16 επαρχίες και μία αυτόνομη περιοχή (σε παρένθεση ο πληθυσμός τους κατ’ εκτίμηση του 2003): Βακάγκα (Vakaga, 47.600), Γκριμπινγκί (Gribingui, 141.600), Κεμό-Γκριμπινγκί (Kemo-Gribingui, 122.900), Λομπαγιέ (Lobaye, 251.400), Μπαμινγκί-Μπανγκοράν (Bamingui-Bangoran, 42.500), Μπανγκί (αυτόνομη περιοχή, Bangui, 669.800), Μπας-Κοτό (Basse-Kotto, 288.800 κάτ.), Μπομού (Mbomou, 176.800), Νανά-Μαμπίρι (Nana-Mambere, 284.700), Ομπέλα-Μπόκο (Ombella-Mpoko, 268.200), Οτ-Κοτό (Haute-Kotto, 87.200), Οτ-Μπομού (Haut-Mbomou, 40.200), Οτ-Σανγκά (Haute-Sangha, 341.600), Ουάκα (Ouaka, 308.900 κάτ.), Ουχάμ (Ouham, 389.900), Ουχάμ-Πεντέ (Ouham-Pende, 426.500), Σανγκά (Sangha, 97.800).Επίσημη γλώσσα του κράτους είναι η γαλλική, ενώ ομιλούνται και δεκάδες άλλες αφρικανικές διάλεκτοι. Η σανγκό είναι η κοινή γλώσσα του εμπορίου, που ομιλείται στο μεγαλύτερο μέρος της χώρας. Οι βασικές εθνοτικές ομάδες της Κ.Δ. είναι οι Μπάγια (33%), οι Μπάντα (27%), οι Μάντζια (13%), οι Σαρά (10%), οι Μπουμ (7%), οι Μπάκα (4%) και οι Γιακόμα (4%), ενώ διάφορες άλλες ομάδες αντιπροσωπεύουν ένα ποσοστό 2%.Tο νέο σύνταγμα της χώρας (1995), το οποίο αντικατέστησε το προηγούμενο του 1986, βασίζεται στην αποκέντρωση της πολιτικής εξουσίας με την εκλογή περιφερειακών βουλών και τη δημιουργία ενός συνταγματικού δικαστηρίου για την επίλυση των διαφορών. Η χώρα έχει πολυκομματικό σύστημα. Αρχηγός του κράτους είναι ο πρόεδρος της δημοκρατίας, που εκλέγεται με άμεση ψηφοφορία για έξι χρόνια. H νομοθετική εξουσία ασκείται από την εθνοσυνέλευση, η οποία αποτελείται από 109 μέλη. Oι βουλευτές εκλέγονται με άμεση ψηφοφορία για πέντε χρόνια.Τα δύο σημαντικότερα κόμματα της χώρας είναι η Κεντραοφρικανική Δημοκρατική Συσπείρωση (RDC) και το Λαϊκό Κεντροαφρικανικό Απελευθερωτικό Κόμμα (MLPC). Από το 1993 πρόεδρος του κράτους είναι ο Ανζ-Φελίξ Πατασέ (επανεξελέγη το 1999), ενώ από το 2001 διορισμένος από τον πρόεδρο πρωθυπουργός (σύμφωνα με το προεδρικού τύπου σύνταγμα) είναι ο Μαρτέν Ζιγκελέ.Το δίκαιο της χώρας βασίζεται στο αντίστοιχο γαλλικό. Το ανώτατο δικαστήριο αποτελεί τη δικαστική αρχή της χώρας. Στο συνταγματικό δικαστήριο συμμετέχουν εννέα δικαστές, διορισμένοι οι τρεις από τον πρόεδρο της δημοκρατίας, οι τρεις από τον πρόεδρο της βουλής και οι τρεις από το δικαστικό σώμα.Το μεγαλύτερο τμήμα του πληθυσμού παραμένει προσηλωμένο στις τοπικές θρησκευτικές λατρείες (35%), υπάρχουν όμως καθολικοί (25%), προτεστάντες (25%) καθώς και μουσουλμάνοι (15%). Ο ανιμισμός ασκεί ισχυρότατη επίδραση στα πλαίσια της χριστιανικής πίστης.Η στοιχειώδης και μέση εκπαίδευση παρέχεται δωρεάν, ενώ τυπικά είναι υποχρεωτική από τα 6 έως τα 14 χρόνια. Στην πραγματικότητα μόνο το 10% των παιδιών συνεχίζει το σχολείο μετά τα 12 χρόνια και μόνο το 2% ακολουθεί ανώτερες σπουδές. Η ανώτερη εκπαίδευση παρέχεται από το Αγρονομικό Ινστιτούτο, τη Γεωργική Σχολή και το πανεπιστήμιο Zαν Mπεντέλ Mποκάσα της Mπανγκί, που ιδρύθηκε το 1970. Το ποσοστό του αναλφαβητισμού ανέρχεται περίπου στο 40%.Οι ένοπλες δυνάμεις περιλαμβάνουν στρατό ξηράς, ναυτικό, αεροπορία, τη δημοκρατική φρουρά, την προεδρική φρουρά και την αστυνομία.Το 4% του ΑΕΠ διοχετεύεται στην κοινωνική πρόνοια (1992). Η κατάσταση στον τομέα αυτόν δεν είναι καλή, καθώς η χώρα μαστίζεται από το AIDS. Έτσι, σε κάθε γιατρό αντιστοιχούν περίπου 30.000 πολίτες, ενώ η παιδική θνησιμότητα έχει φτάσει σε ποσοστό 10,4%.Γεωλογικά η Κ.Δ. είναι μία αρχαία εκτεταμένη περιοχή. Χαρακτηρίζεται για την τραχύτητα του εδάφους της, το οποίο σχηματίστηκε από προκάμβρια κρυσταλλοπαγή πετρώματα με διεισδύσεις γρανίτη, που ήρθαν στην επιφάνεια μαζί με απομονωμένα τμήματα αναγλύφων. Σε εκτεταμένες ζώνες, οι ίδιοι προκάμβριοι σχηματισμοί καλύφθηκαν, ύστερα από διαδοχικές θαλάσσιες εισβολές, από παράλληλα ιζηματογενή στρώματα αποτελούμενα από ασβεστόλιθους, κροκαλοπαγή πετρώματα, μάργες και άργιλο. Η διάταξη αυτή σε στρώματα παρουσιάζεται κυρίως στα βαθύπεδα, που αντιστοιχούν στις ζώνες οι οποίες διασχίζονται στα Ν από τον Oυμπανγκί και στα Β από τους πηγαίους βραχίονες του Σαρί.Το έδαφος της Κ.Δ. είναι ένα μεγάλο οροπέδιο, που εκτείνεται πάνω στη μεγάλη ορεινή ράχη, η οποία χωρίζει το βαθύπεδο του Κονγκό από εκείνο του Τσαντ. Τα βουνά αυτά τέμνουν τη χώρα σχεδόν οριζόντια, από τα Δ προς τα Α, στο ύψος του 8ου παράλληλου. Το οροπέδιο έχει μέσο υψόμετρο 600-700 μ. και μόνο στις ανατολικές και στις δυτικές πλευρές του συναντώνται ορισμένες ορεινές ζώνες με μεγαλύτερα ύψη. Στα Α βρίσκεται ο ορεινός όγκος των Mπόνγκος (1.400 μ.), διαχωριστικά ανάγλυφα μεταξύ της άνω ανατολικής λεκάνης του Τσαντ και της λεκάνης του Νείλου, και Δ υπάρχει το ανατολικό τμήμα του υψιπέδου της Aνταμάουα. Τα υψώματα χαμηλώνουν προοδευτικά προς τις κοιλάδες των ποταμών Oυμπανγκί (παραπόταμου του Κονγκό) και Σαρί (που εκβάλλει στη λίμνη Τσαντ). Από τις κοιλάδες αυτές, η νότια, του Oυμπανγκί, είναι η μεγαλύτερη και η πλουσιότερη σε νερά.Ένα μεγάλο τμήμα της χώρας έχει κλίμα τροπικό, με εναλλαγή των εποχών δύο φορές τον χρόνο. Όμως, προς τα Ν το κλίμα επηρεάζεται αισθητά από τον ισημερινό. Καθώς είναι καθαρά ηπειρωτική χώρα, η K.Δ. επηρεάζεται επίσης, εκ περιτροπής, από τις αέριες μάζες που προέρχονται από τη Σαχάρα και τον ισημερινό, σε συσχετισμό κάθε φορά με τη θέση του Ηλίου. Οι εποχές που εναλλάσσονται είναι η χειμερινή, περίοδος της ξηρασίας, και η θερινή, περίοδος των βροχών. Χαρακτηριστικά του τροπικού κλίματος (που θυμίζει το κλίμα του Σουδάν και της Γουινέας) είναι οι απότομες αλλαγές της θερμοκρασίας. Ιδιαίτερα αισθητές κατά την εποχή της ξηρασίας, δημιουργούν (για παράδειγμα στην Mπανγκί) τέτοιες θερμομετρικές μεταπτώσεις ώστε, ενώ την ημέρα ο υδράργυρος ξεπερνά τους 40°C, τη νύχτα πέφτει στους 7° ή στους 10°C. Ωστόσο, ο μέσος όρος θερμοκρασίας, ολόκληρο τον χρόνο, είναι 25°C. Στα Ν, ο μέσος βροχομετρικός δείκτης φτάνει τα 1.600 χιλιοστά, ενώ προς τα B οι βροχές λιγοστεύουν προοδευτικά. Στις κεντρικές περιοχές της χώρας ο βροχομετρικός δείκτης ανέρχεται περίπου στα 1.300 χιλιοστά τον χρόνο και στα βόρεια σύνορα περίπου στα 700 χιλιοστά.H σαβάνα –αυτό το είδος στέπας των τροπικών– κυριαρχεί σε ολόκληρη την εδαφική έκταση της χώρας. Στα Β η βλάστηση είναι μάλλον φτωχή (αποτελείται μόνο από θάμνους και συστάδες από ακακίες), ενώ προς τα Ν η σαβάνα εμπλουτίζεται από ποικίλα δέντρα και φυτά και πυκνό τροπικό χορτάρι, το οποίο συχνά φτάνει σε μεγάλο ύψος. Στα ΒΔ υπάρχει μια έκταση που καλύπτεται από στέπα, ενώ στα ΝΔ βρίσκεται το καταπράσινο ισημερινό δάσος, πλούσιο σε δέντρα με πολύτιμο ξύλο όπως το οκουμέ και το μαόνι. Υπάρχει επίσης άφθονη πανίδα, ιδίως στα βόρεια διαμερίσματα, όπου εκτείνονται και μεγάλες ζώνες κυνηγιού, τεράστια εθνικά πάρκα για τα άγρια ζώα (όπως τα Σεν Φλόρις, Mπανγκοράν-Mπαμινγκί και Aντρέ Φελίξ), με ελέφαντες, λεοπαρδάλεις, λιοντάρια, ρινόκερους, γαζέλες, βούβαλους και καμηλοπαρδάλεις. Tέλος, στα νοτιοδυτικά δάση, απαντούν πολυάριθμα είδη πιθήκων (η περιοχή όμως μαστίζεται από τη μύγα τσε-τσε).Σημαντικότεροι ποταμοί είναι ο Ουμπανγκί (στον νότο) και ο Σαρί (στον βορρά). O Oυμπανγκί, που τροφοδοτείται από τα νερά πολλών άλλων ποταμών, είναι πλωτός. Χάρη στην ιδιότητά του αυτή αποτελεί την κύρια αρτηρία επικοινωνίας της Κ.Δ. με τις πόλεις Mπραζαβίλ και Kινσάσα (πρωτεύουσες της Δημοκρατίας και της Λαϊκής Δημοκρατίας του Κονγκό, αντίστοιχα) και από εκεί με τις ακτές του Aτλαντικού.Λόγω της γεωγραφικής της θέσης, ανάμεσα στην Aφρική των τροπικών δασών και στην Aφρική της σαβάνας, η K.Δ. αποτελεί ένα είδος διαχωριστικής ζώνης ανάμεσα στους πληθυσμούς σουδανικής καταγωγής και στους λαούς Mπαντού, των οποίων το φυσικό σύνορο ακολουθεί τη ροή του ποταμού Oυμπανγκί. Oι σουδανικοί λαοί κυριαρχούν σήμερα στη χώρα, ενώ η εγκατάστασή τους στα εδάφη αυτά είναι μάλλον πρόσφατη. Πριν από αυτούς στην περιοχή κατοικούσαν κυρίως Πυγμαίοι, οι οποίοι υπερτερούσαν αριθμητικά. Σήμερα οι φυλές αυτές εκπροσωπούνται μόνο από μικρές ομάδες, εγκατεστημένες κυρίως στα δάση. O εκτεταμένος σουδανικός εποικισμός της K.Δ. ξεκίνησε κατά τον 16ο αι. Αυτό ήταν αποτέλεσμα είτε μιας μαζικής μετακίνησης πληθυσμών προς τα Ν (που υποχωρούσαν, καθώς στις περιοχές του Σουδάν εισέδυαν τα ισλαμικά φύλα) είτε μιας διατάραξης της πληθυσμιακής ισορροπίας, εξαιτίας της δραστηριότητας των Ευρωπαίων και των Αράβων δουλεμπόρων, που λυμαίνονταν τις σουδανικές σαβάνες και τις ακτές των κρατών της κεντρικής Αφρικής. Αυτές οι μετακινήσεις των πληθυσμών έλαβαν ακόμα μαζικότερο χαρακτήρα μετά το 1800, όταν έφτασαν στα οροπέδια οι μεγάλες εθνοτικές ομάδες που αποτελούν σήμερα την πληθυσμιακή πλειοψηφία της Κ.Δ.: οι Mάντζια, προερχόμενοι από το Kονγκό, οι Mπάντα και οι Mπάγια, οι οποίοι, έχοντας εκδιωχθεί από το βόρειο Καμερούν, κατέφυγαν αρχικά στα βουνά Γιαντέ και αργότερα διασκορπίστηκαν στη σαβάνα. Ένα άλλο μεγάλο μεταναστευτικό κύμα πλημμύρισε τη χώρα περίπου το 1870, όταν ολόκληρες φυλές διέσχισαν τον ποταμό Oυμπανγκί για να γλιτώσουν από τις ομαδικές σφαγές που είχαν εξαπολύσει οι Βέλγοι στην Kοκιλατβίλ (σημερινή Mπαντάκα). Οπωσδήποτε, όλες αυτές οι μεταναστεύσεις προσέδωσαν στη χώρα μια ποικιλόμορφη εθνική φυσιογνωμία, δημιουργώντας –όπως και σε πολλά άλλα κράτη της Aφρικής– ένα μωσαϊκό φυλών, καθεμία από τις οποίες παρέμεινε πιστή στις δικές της λαϊκές παραδόσεις. Μία από τις μεγαλύτερες ομάδες αποτελούν οι Mπάντα. Είναι χωρισμένοι σε πολλές φυλές, ζουν στα Β του μεγάλου κόλπου του Oυμπανγκί και ασχολούνται με την καλλιέργεια των δημητριακών, το κυνήγι και την αλιεία. Οι Mπάγια ζουν σε μικρά χωριουδάκια στα Δ της χώρας, σε κυλινδρικές καλύβες με κωνικές στέγες ή, σπανιότερα, με θόλους. Ασχολούνται και αυτοί με το κυνήγι και τη γεωργία, αλλά κυρίως με τη χειροτεχνία. Στις σαβάνες, κοντά στους Mπάντα, ζουν οι Mάντζια.Γενικά, ο πληθυσμός της Κ.Δ. ποτέ δεν είχε μεγάλη πυκνότητα. Άλλοτε μαστιζόταν από τους πολέμους ανάμεσα στις διάφορες φυλές, άλλοτε από το δουλεμπόριο και άλλοτε από τις ασθένειες, που ανέβαζαν τα ποσοστά της παιδικής θνησιμότητας σε μεγάλα ύψη. Εξάλλου, συγκριτικά με τον 19ο αι., φαίνεται πως κατά τον 20ό αι. παρατηρήθηκε μια σημαντική μείωση του συνολικού πληθυσμού. Έτσι, ενώ κατά την τελευταία δεκαετία του 19ου αι. στην περιοχή ζούσαν, όπως υπολογίζεται, 2 εκατ. άνθρωποι, το 1945 οι κάτοικοι μόλις ξεπερνούσαν το 1 εκατ. Αυτό σημαίνει ότι μεταξύ 1900 και 1940 ο πληθυσμός μειώθηκε κατά 50%. Από το 1945 και μετά παρατηρείται μια σχετική δημογραφική αύξηση, όχι όμως ανάλογη με των γειτονικών κρατών. Οπωσδήποτε, η διακοπή των φοβερών εμφυλίων πολέμων, η εγκατάλειψη ορισμένων βάρβαρων εθίμων που στοίχιζαν πολλές ζωές καθώς και η εξασφάλιση ορισμένων βασικών συνθηκών υγιεινής έχουν ανεβάσει τον μέσο όρο ζωής στα 44 χρόνια (2002), αν και η παιδική θνησιμότητα εξακολουθεί να αποτελεί τεράστιο πρόβλημα. Ο πληθυσμός αυξάνει με ρυθμό 1,8% τον χρόνο. Οι κάτοικοι ζουν κυρίως στην ύπαιθρο και μόνο ένα μικρό ποσοστό είναι συγκεντρωμένο στα αστικά κέντρα, κυρίως στην πρωτεύουσα, όπου η πυκνότητα του πληθυσμού είναι η μέγιστη της χώρας (4.000 κάτ. ανά τ. χλμ.), ενώ στις άλλες περιοχές είναι κατά μέσο όρο 6 κάτ. ανά τ. χλμ. Σημαντικότερα αστικά κέντρα της χώρας είναιη πρωτεύουσα Μπανγκί (Bangui, 669.800), η μοναδική πραγματική πόλη της χώρας, της οποίας ο πληθυσμός υφίσταται διαρκώς διακυμάνσεις λόγω των μετακινήσεων, με αποτέλεσμα να είναι δύσκολο να υπολογιστεί με σταθερό τρόπο. Άλλα αξιόλογα αστικά κέντρα από εμπορική και διοικητική άποψη είναι (σε παρένθεση ο πληθυσμός τους το 2003): Mπερμπεράτι (Berberati, 65.000), Mπουάρ (Bouar, 56.400) και Mπαμπάρι (Bambari, 51.500).Η Κ.Δ. στήριξε την ανάπτυξη της οικονομίας της στα τεράστια δάνεια που της παραχωρούσαν επί σειρά ετών κυρίως η Γαλλία και η (τότε) EOK, σπανιότερα και το Ισραήλ, καθώς και διάφοροι οργανισμοί διεθνούς οικονομικής συνεργασίας. Στους δανειοδότες της προστέθηκε μετά το 1970 και η Νοτιοαφρικανική Δημοκρατία. Παρά το γεγονός ότι η χώρα δεν διαθέτει έμπειρο προσωπικό και υποδομή, έχει αναπτυξιακές δυνατότητες, χάρη στον ορυκτό πλούτο (σίδηρο, διαμάντια, ουράνιο) και τα σημαντικά γεωργικά προϊόντα της (καφέ, βαμβάκι, ξυλεία). Το 2001 το AEΠ ήταν 4.600 εκατ. δολ., το κατά κεφαλήν εισόδημα 1.300 δολ., ο πληθωρισμός 3,6% και η ανεργία 8% (23% στην πρωτεύουσα Μπανγκί). Η δομή της οικονομίας της βασίζεται στις τιμές που έχουν στη διεθνή αγορά τα προϊόντα τα οποία εξάγει. Έτσι, μετά το 1990, η μείωση των τιμών του καφέ και του βαμβακιού δημιούργησε σοβαρά οικονομικά προβλήματα στη χώρα και υποχρέωσε την κυβέρνηση να προχωρήσει στη λήψη μέτρων για την καλύτερη λειτουργία των δημοσίων υπηρεσιών, τη δομή των κρατικών επιχειρήσεων και τον καθορισμό κινήτρων για ξένες επενδύσεις. Το 2000 οι εξαγωγές ανήλθαν σε 167 εκατ. δολ. και οι εισαγωγές σε 196 εκατ. δολ. Γενικά, η οικονομία της Κ.Δ. είναι από τις πιο αδύναμες στην Αφρική, κυρίως λόγω των σοβαρών ελλείψεων στις συγκοινωνίες και της μεγάλης απόστασης από τη θάλασσα.Περίπου ο μισός πληθυσμός της χώρας ζει από τη γεωργία. Η παραγωγή περιορίζεται κυρίως στο κεχρί, στο καλαμπόκι, στη μανιόκα, στη γλυκοπατάτα και στο ρύζι. Η καλλιέργεια προϊόντων που προορίζονται για διοχέτευση στο εμπόριο εγκαινιάστηκε από τους Γάλλους το 1970. Όμως, τα τεράστια έξοδα μεταφοράς από το εσωτερικό της χώρας προς τις ακτές αποτελούν σοβαρότατο ανασχετικό παράγοντα. Από τις εμπορικές αυτές καλλιέργειες η αποδοτικότερη οικονομικά είναι η βαμβακοκαλλιέργεια. Αποδοτική είναι και η καλλιέργεια του καφέ, που εγκαινιάστηκε το 1925 και διεξάγεται σε όλο το μήκος της δεξιάς και της αριστερής όχθης του Oυμπανγκί και στη ζώνη της Mπερμπεράτι. Λιγότερο σημαντικά γεωργικά προϊόντα είναι οι αραχίδες, το φοινικέλαιο και το σιζάλ. Η δασική εκμετάλλευση (τα δάση καλύπτουν περίπου το 12% του εδάφους) ξεκίνησε μετά το τέλος του Β’ Παγκοσμίου πολέμου, με σύγχρονες μεθόδους, αξιοποιώντας έτσι τον τροπικό δασικό πλούτο των παραμεθόριων νοτιοδυτικών διαμερισμάτων της χώρας. Η παραγωγή σε ξυλεία ξεπερνά σήμερα τα 3,5 εκατ. κ.μ. τον χρόνο. Πρόκειται για ξύλα πολύτιμα, όπως ο έβενος και το μαόνι, που προέρχονται κυρίως από την περιοχή της Nόλα. Η ξυλεία αντιπροσωπεύει το 14% των προσόδων από εξαγωγές.Η κτηνοτροφία στηρίζεται σε εντελώς πρωτόγονα μέσα, ενώ το μεγαλύτερο πρόβλημα που αντιμετωπίζει είναι η μύγα τσε-τσε, η οποία αφθονεί σχεδόν σε όλους τους βοσκότοπους.Η περίοδος της αποικιοκρατίας. Κατά τις τελευταίες δεκαετίες του 19ου αι. αναφέρεται η επίσκεψη στην περιοχή ορισμένων επιστημονικών αποστολών από την Ευρώπη, έπειτα από τις οποίες εκδηλώθηκε ένα έντονο ενδιαφέρον της γαλλικής κυβέρνησης. Το 1890 η Γαλλία κατέκτησε κάποια τμήματα του εδάφους, επεκτείνοντας έτσι σταδιακά την κυριαρχία της, ώσπου το 1894, ύστερα από πολλές διαπραγματεύσεις με τη Γερμανία και το Βέλγιο –υπό την κυριαρχία των οποίων βρίσκονταν τα γειτονικά εδάφη–, καθορίστηκαν με ειδικές συμφωνίες τα όρια των γαλλικών κτήσεων, σε σχέση με τις κτήσεις των άλλων δύο ευρωπαϊκών δυνάμεων. Μία μεγάλη λωρίδα εδάφους στα Δ, η οποία με τη συμφωνία της 11ης Νοεμβρίου 1911 είχε παραχωρηθεί στη Γερμανία, ανακτήθηκε από τη Γαλλία μετά το τέλος του Α’ Παγκοσμίου πολέμου. Από την ανεξαρτησία έως σήμερα. Από το 1910 και μετά, και συγκεκριμένα με την ονομασία Oυμπανγκί-Σαρί, τα εδάφη αποτέλεσαν επίσημα τμήμα της Γαλλικής Ισημερινής Αφρικής. Από το 1946 έως το 1958 η περιοχή απολάμβανε μια μορφή εσωτερικής αυτονομίας, η οποία οριστικοποιήθηκε με την έναρξη ισχύος του νόμου πλαισίου που ψηφίστηκε από τη γαλλική κυβέρνηση το 1956, για να ρυθμίσει γενικά τα θέματα της πολιτικής και διοικητικής εξέλιξης των υπερπόντιων κτήσεων της Γαλλίας. Το Oυμπανγκί-Σαρί, αφού προηγουμένως ενέκρινε με ισχυρή πλειοψηφία (δημοψήφισμα της 28ης Σεπτεμβρίου 1958) το κείμενο του συντάγματος που είχε προταθεί για τη χώρα από τη γαλλική κυβέρνηση, επέλεξε ως καθεστώς την αυτόνομη δημοκρατία (με την ονομασία Κεντροαφρικανική Δημοκρατία), ενώ συγχρόνως τάχθηκε υπέρ της προσχώρησης στη Γαλλική Αφρικανική Κοινότητα. Την 1η Δεκεμβρίου 1958 έγινε η επίσημη ανακήρυξη της Κ.Δ., με πρώτο πρωθυπουργό τον Mπαρτελεμί Mπογκάντα, ο οποίος πέθανε πρόωρα τον επόμενο κιόλας Μάρτιο. Οι μεταγενέστερες πολιτικές εξελίξεις οδήγησαν τη νεοσύστατη δημοκρατία στη διακήρυξη της πλήρους ανεξαρτησίας της (13 Αυγούστου 1960) και στην απόκτηση ενός νέου συντάγματος στις 25 Νοεμβρίου 1960. Πρόεδρος της δημοκρατίας ορίστηκε ο Nταβίντ Nτακό, ο οποίος όμως ανατράπηκε πραξικοπηματικά τη νύχτα της πρωτοχρονιάς του 1966 από τον εξάδελφό του, συνταγματάρχη Zαν Mπεντέλ Mποκάσα. Εκείνος, κατηγορώντας τον Ντακό για διαφθορά, ανέλαβε την εξουσία και εγκατέστησε στρατιωτική κυβέρνηση, καταργώντας το σύνταγμα και διαλύοντας την εθνοσυνέλευση. Ο νέος πρόεδρος (ο οποίος το 1972 ονομάστηκε ισόβιος πρόεδρος) τον Δεκέμβριο του 1976 μετονόμασε την K.Δ. σε Κεντροαφρικανική Αυτοκρατορία, σύμφωνα με ένα καινούργιο σύνταγμα μοναρχικού-κοινοβουλευτικού τύπου. Στις 4 Δεκεμβρίου 1976, σε μια μεγαλοπρεπή τελετή, ο Mποκάσα ανακηρύχθηκε αυτοκράτορας Μποκάσα Α’. Τον Ιανουάριο του 1979 βίαιες διαδηλώσεις, με επικεφαλής σπουδαστές, αντιμετωπίστηκαν με τη βία των όπλων από το καθεστώς του Mποκάσα. Έπειτα από διαμαρτυρίες μαθητών εναντίον της υποχρεωτικής σχολικής στολής –η οποία ήταν πολύ ακριβή και κατασκευαζόταν από εταιρεία ιδιοκτησίας της οικογένειας Mποκάσα– συνελήφθησαν πολλά παιδιά και εκατό από αυτά θανατώθηκαν στη φυλακή. Σύμφωνα με μαρτυρίες, επικεφαλής της σφαγής ήταν ο ίδιος ο Mποκάσα. Τον Σεπτέμβριο του 1979 ο Nταβίντ Nτακό ανέτρεψε με αναίμακτο πραξικόπημα τον Mποκάσα, έχοντας την υποστήριξη της Γαλλίας. Η χώρα έγινε ξανά δημοκρατία και ο Nτακό ανέλαβε πρόεδρος. Η κυριότερη φροντίδα του νέου καθεστώτος ήταν η αποκατάσταση της τάξης και της οικονομικής σταθερότητας, αλλά η κυβέρνηση αντιμετώπισε τις διαμαρτυρίες των σπουδαστών, που ήθελαν την απομάκρυνση των υπουργών του Mποκάσα. Αυτός βρισκόταν τότε εξόριστος στην Ακτή του Ελεφαντοστού και αργότερα στη Γαλλία, ενώ καταδικάστηκε ερήμην σε θάνατο τον Δεκέμβριο του 1980. Το 1981 εγκρίθηκε με δημοψήφισμα νέο σύνταγμα. Όμως, τον Σεπτέμβριο του ίδιου έτους ο επικεφαλής των ενόπλων δυνάμεων, στρατηγός Aντρέ Kολίνγκμπα, ανέτρεψε τον Nτακό και την εξουσία ανέλαβε στρατιωτική επιτροπή. Το 1982 ο εξόριστος ηγέτης του εκτός νόμου Λαϊκού Κεντροαφρικανικού Απελευθερωτικού Κόμματος, Aνζ-Φελίξ Πατασέ, επέστρεψε στην Μπανγκί και αναμείχθηκε σε αποτυχημένο πραξικόπημα. Ο Πατασέ, που υπήρξε πρωθυπουργός του Mποκάσα, κατέφυγε στη γαλλική πρεσβεία και η υποστήριξη της Γαλλίας προκάλεσε ένταση στις σχέσεις με τη χώρα αυτή. Μια επίσκεψη του τότε Γάλλου προέδρου Φρανσουά Mιτεράν εξομάλυνε τις σχέσεις, αλλά η αντίθεση στο καθεστώς του Kολίνγκμπα συνεχίστηκε. Στα τέλη του 1985 η στρατιωτική επιτροπή διαλύθηκε και εισήλθαν για πρώτη φορά στην κυβέρνηση μη στρατιωτικοί. Τον επόμενο χρόνο συντάχθηκε νέο σύνταγμα, το οποίο προέβλεπε τη δημιουργία ενός μόνο νόμιμου κόμματος, της Κεντροαφρικανικής Δημοκρατικής Συσπείρωσης, και παραχωρούσε μεγάλες εξουσίες στον πρόεδρο. Το νέο κόμμα ιδρύθηκε το 1987 και εξασφάλισε όλες τις έδρες της βουλής. Τον Οκτώβριο του 1986 ο Mποκάσα επέστρεψε ξαφνικά στη χώρα και συνελήφθη. Δικάστηκε ξανά με τις κατηγορίες των φόνων, των βασανιστηρίων και των καταχρήσεων και καταδικάστηκε σε θάνατο. Το 1988 ο πρόεδρος Kολίνγκμπα μετέτρεψε την ποινή του σε ισόβια. Τον Νοέμβριο του 1986 διεξήχθη δημοψήφισμα, με το οποίο αποφασίστηκε να παραμείνει επικεφαλής του κράτους για ακόμα έξι χρόνια ο Κολίνγκμπα. Κατά τη διάρκεια του 1990 πραγματοποιήθηκαν μεγάλες διαδηλώσεις και απεργίες, ενώ η πίεση στο καθεστώς να αποδεχθεί τη λειτουργία πολυκομματικού συστήματος αυξήθηκε. Τελικά ο Kολίνγκμπα συμφώνησε να ξεκινήσει ένας εθνικός διάλογος για να συζητηθεί το πολιτικό μέλλον της χώρας, κάτι το οποίο πραγματοποιήθηκε στα τέλη του 1992, μολονότι μια συμμαχία αρκετών κομμάτων της αντιπολίτευσης αρνήθηκε να λάβει μέρος σε αυτόν. Η εθνοσυνέλευση ενέκρινε τις προτεινόμενες συνταγματικές αλλαγές και ο πρόεδρος ανακοίνωσε την άμεση διεξαγωγή εκλογών. Ο Kολίνγκμπα προσπάθησε να αναβάλει τις εκλογές, αλλά οι πιέσεις τόσο από την αντιπολίτευση όσο και από τη γαλλική κυβέρνηση κατέληξαν τελικά στη διεξαγωγή των εκλογών τον Σεπτέμβριο του 1993. Στις βουλευτικές εκλογές το Λαϊκό Απελευθερωτικό Κεντροαφρικανικό Κόμμα αναδείχτηκε πρώτη δύναμη, ενώ το κυβερνητικό κόμμα της Κεντροαφρικανικής Δημοκρατικής Συσπείρωσης ήρθε δεύτερο. Ο Aνζ-Φελίξ Πατασέ, ηγέτης του Κόμματος και πρώην πρωθυπουργός, εξελέγη πρόεδρος με ποσοστό 52,5% και ο Kολίνγκμπα, έπειτα από ορισμένες καθυστερήσεις οι οποίες προκάλεσαν νέα άμεση παρέμβαση της γαλλικής κυβέρνησης, παραχώρησε τελικά την προεδρία στον Πατασέ. Μία από τις τελευταίες ενέργειες του Κολίνγκμπα, πριν παραδώσει την εξουσία, ήταν η απόδοση αμνηστίας στον Μποκάσα και η αποκατάσταση των διπλωματικών σχέσεων με τη Νοτιοαφρικανική Δημοκρατία. Στα τέλη του 1994 συντάχθηκε νέο σύνταγμα, που παραχωρούσε διευρυμένες εξουσίες στον πρόεδρο, το οποίο εγκρίθηκε με δημοψήφισμα και υιοθετήθηκε επισήμως τον Ιανουάριο του 1995. Τον Απρίλιο του 1996 τμήματα του στρατού στασίασαν διεκδικώντας τους μισθούς τους. Τον επόμενο μήνα βγήκαν στους δρόμους της πρωτεύουσας Mπανγκί, κατηγορώντας την προεδρική φρουρά ότι προσπαθούσε να αναλάβει τον έλεγχο των ενόπλων δυνάμεων. Ο πρόεδρος Πατασέ, προκειμένου να καταστείλει τη στάση, κάλεσε τις γαλλικές δυνάμεις για βοήθεια. Λίγο αργότερα οι στασιαστές παραδόθηκαν και οι περισσότεροι από αυτούς αμνηστεύθηκαν. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, περισσότερα από σαράντα άτομα σκοτώθηκαν στις ταραχές. Στα τέλη του 1996 οι ταραχές επαναλήφθηκαν, με νέα επέμβαση των Γάλλων και παραπάνω από 100 νεκρούς. Στις αρχές του 1997 δημιουργήθηκε κυβέρνηση εθνικής ενότητας, ενώ τα γαλλικά ειρηνευτικά στρατεύματα αντικαταστάθηκαν από στρατεύματα αφρικανικών χωρών. Το 1998 την ευθύνη τήρησης της τάξης ανέλαβαν στρατεύματα του ΟΗΕ, τα οποία αποσύρθηκαν τον Φεβρουάριο του 2000. Τον Οκτώβριο του 1999 ο Πατασέ επανεξελέγη πρόεδρος για άλλα έξι χρόνια. Τον Μάιο του 2001 ο πρώην πρόεδρος Κολίνγκμπα κατηγορήθηκε για απόπειρα πραξικοπήματος σε συνεργασία με στρατιωτικές δυνάμεις της Ρουάντα. Νέα απόπειρα πραξικοπήματος αποσοβήθηκε τον Νοέμβριο της ίδιας χρονιάς, αλλά οι βίαιες συγκρούσεις στρατιωτικών δυνάμεων προκάλεσαν κύμα χιλιάδων προσφύγων.Σύμφωνα με το Αρχείο Ομογενειακών Οργανώσεων, στα τέλη του 20ού αι. ζούσαν στη χώρα περίπου 40 Έλληνες. Γάλλοι στρατιώτες παρεμβαίνουν με στρατιωτικές δυνάμεις για να επιβάλουν τη νομιμότητα μετά τις εκλογές του 1993 στην Κεντροαφρικανική Δημοκρατία. Διαδήλωση οπαδών του Πατασέ ενατίον στασιαστών κατά του προέδρου της Κεντροαφρικανικής Δημοκρατίας. Χαρτονόμισμα των 1.000 φράγκων της Αφρικανικής Οικονομικής Κοινότητας. Η στέψη του Ζαν Μπεντέλ Μποκάσα σε αυτοκράτορα, στις 4 Δεκεμβρίου του 1976. Μετά την ανατροπή του Ντακό, το 1966, ο Μποκάσα ονομάστηκε πρόεδρος της χώρας εφ’ όρου ζωής· έναν χρόνο μετά τη μετατροπή της Δημοκρατίας σε Αυτοκρατορία, ανακηρύχθηκε ο ίδιος αυτοκράτορας, σε μία πομπώδη τελετή, με το όνομα Μποκάσα Α’. Ο πρώην πρόεδρος της Κεντροαφρικανικής Δημοκρατίας στρατηγός Αντρέ Κολίνγκμπα (φωτ. ΑΠΕ). Ο πρόεδρος της Κεντροαφρικανικής Δημοκρατίας Ανζ Φελίξ Πατασέ (φωτ. ΑΠΕ). Κάτοικοι της Κεντροαφρικανικής Δημοκρατίας εγκαταλείπουν την πρωτεύουσα εξαιτίας της βίας που επικρατεί στην πόλη. Καθεμία από τις φυλές της Κεντροαφρικανικής Δημοκρατίας παραμένει πίστή στις δικές της λαϊκές παραδόσεις· στη φωτογραφία, χορευτής με παραδοσιακή στολή της φυλής του (φωτ. ΑΠΕ). Άποψη του ποταμού Ουμπανγκί, κοντά στην πρωτεύουσα Μπανγκί της Κεντροαφρικανικής Δημοκρατίας. Ο πληθυσμός της Κεντροαφρικανικής Δημοκρατίας είναι πολύ ετερογενής, εξαιτίας των μεγάλων μεταναστευτικών κυμάτων που κατέκλυσαν τη χώρα στο παρελθόν. Στη φωτογραφία, κοριτσάκι σουδανικής φυλής. Επίσημη ονομασία: Δημοκρατία της Κεντρικής Αφρικής Παλαιότερες ονομασίες: Oυμπανγκί-Σαρί (έως το 1960) / Κεντροαφρικανική Αυτοκρατορία (1976-79) Έκταση: 622.984 τ. χλμ. Πληθυσμός: 3.986.400 κάτ. (2003) Πρωτεύουσα: Μπανγκί (669.800 κάτ. το 2003) Κοπάδι στο κεντρικό υψίπεδο, όπου η εκτροφή βοοειδών σημειώνει μεγάλη ανάπτυξη. Συσκευασία βαμβακιού, ενός από τα κυριότερα εξαγώγιμα είδη της Κεντροαφρικανικής Δημοκρατίας.